“Waardig werk” in de plaats van verplichte armendienst
Decenniumdoelen, het platform van armoedeorganisaties, vakbonden, mutualiteiten, en het brede Vlaamse middenveld, is geschokt door het voorstel van Minister Crevits om langdurige werklozen een verplichte gemeenschapsdienst te laten vervullen. Dit heropgevist voorstel daterende van de federale regering Michel, blijft steken in een discours dat stigmatiseert, dat mensen verder de put in duwt. Het bouwt voort op het discours van de profiteurs aan de onderkant. Het voorstel zegt meer over hun leefwijze, los van reële noden van langdurige werklozen of mensen in armoede.
Minister Crevits beweert dat haar voorstel een antwoord is op langdurige werkloosheid: langdurig werklozen krijgen een ‘relevante’ taak tegen een vergoeding van 1,30 euro per uur. Hun gemeenschapsdienst is bovendien beperkt in de tijd. De lokale besturen staan in voor de keuze van de taak en voor de begeleiding. Een langdurige werkloze die een taak weigert kan echter zijn werkloosheidsuitkering verliezen.
Minister Crevits gaat echter voorbij aan het feit dat langdurige werklozen al moeten voldoen aan alle verplichtingen, zoals het actief zoeken naar werk. Vrijwilligerwerk wordt zelfs bemoeilijkt, want je moet beschikbaar zijn voor werk. Als er dan na 2 jaar nog gemeenschapsdienst nodig zou zijn, dan is toont dit net eerder het probleem van begeleiding of het tekort aan aangepast werk aan.
Verplichte gemeenschapsdienst zorgt bovendien niet voor ‘relevant’ werk, het verdringt vrijwilligers- en zelfs regulier werk, lokale besturen zijn niet geplaatst om te begeleiden, en het blijft ook onvrijwillig werken tegen een aalmoes.
Verplichte gemeenschapsdienst werkt niet. Vergelijkende studies over verplichte gemeenschapsdiensten[1] bevestigen zwart op wit dat deze vormen contraproductief zijn. Het helpt langdurige werklozen niet aan een baan. Het brengt amper of helemaal niet de noodzakelijke werkervaring bij. Het creëert bovendien een tweede circuit van ondergewaardeerde arbeid en heeft op die manier een pervers effect op de arbeidsmarkt.
“Waardig werk” is voor Decenniumdoelen het antwoord op langdurige werkloosheid. Het vertrekt van de hindernissen die mensen ervaren, van de (soms beperkte) mogelijkheden van mensen. “Waardig werk” biedt hen een kader, een statuut, een begeleiding en een zeker loon. Voor langdurige werklozen is sociale economie een van de belangrijke antwoorden. Maar “waardig werk” is ook en vooral een zaak van werkgevers. In deze tijden van krapte is “waardig werk” net het antwoord om mensen over de brug te krijgen. Voorbeelden uit het buitenland tonen aan dat langdurige werkloosheid op een andere manier kan verholpen worden: HIVA bevestigt dat “zones zonder langdurige werkloosheid” potentieel een win-win-win operatie zijn.
‘Decenniumdoelen verwacht van een Minister van Werk dat ze op basis van gedegen onderzoek en overleg relevante en doeltreffende antwoorden op langdurige werkloosheid voorlegt in plaats van oude stigmatiserende voorstellen te recycleren. In de plaats van een armendienst is er nood aan serieuze begeleiding, bemiddeling, aandacht en ondersteuning van langdurige werklozen.
Anne Van Lancker
Voorzitter Decenniumdoelen
[1] Schepers, Wouter en Nicaise, Ides. Chinese vrijwilligers: nu ook in België? Naar een verplichte gemeenschapsdienst voor langdurig werklozen? 2015. KU Leuven: HIVA; Leuven