Hoe breng je mensen samen als iedereen in zijn kot blijft?

Mensen helpen door ze bij elkaar te brengen. Dat is de filosofie achter Welzijnsschakels. ‘Door mensen met en zonder armoede-ervaring bij elkaar te brengen is er een kruisbestuiving tussen deze twee leefwerelden’  zegt Lut Vanden Buverie van Welzijnsschakels. Maar hoe doe je dit wanneer iedereen 1,5 meter afstand van elkaar moet houden? Decenniumdoelen belde hen op.

Welzijnsschakels vzw besefte van bij het ingaan van de ‘softe’ lockdown dat het essentieel was zo snel mogelijk zicht te krijgen op de belangrijkste signalen vanuit het werkveld. De regioverantwoordelijke telefoneerde naar verschillende Welzijnsschakelsgroepen om te peilen naar hun bekommernissen, zorgen en knelpunten. Er werd ook een besloten facebookgroep gelanceerd waarin vrijwilligers en mensen in een armoedesituatie elkaar kunnen bijstaan. ‘We lanceren als team regelmatig een vraag om het gesprek gaande te houden. Dit is een plek voor alle Welzijnsschakelsgroepen om van elkaar te leren. Sinds de paasvakantie proberen de Welzijnsschakels om de ontmoetingen tussen de verschillende Welzijnsschakelsgroepen terug mogelijk te maken via digitale weg. Zo is er in Limburg een wekelijkse digitale koffieklets voor alle Limburgse Welzijnsschakelgroepen’, aldus Lut.

De signalen die uit deze gesprekken komen zijn duidelijk. In het begin van de lockdown bleek noodhulp de voornaamste vraag. In sommige gemeenten en steden werden uit veiligheidsoverwegingen de lokale voedselondersteuning tijdelijk stopgezet waardoor mensen per direct met de maatregelen geconfronteerd werden doordat ze zonder maaltijd vielen. Tal van armoede-organisaties en ook het kabinet Welzijn, hebben hier snel oplossingen voor gevonden. Een ander signaal was dat een groot aantal leerlingen en studenten thuis geen toegang heeft tot een laptop of internet. Dat was voor armoede-organisaties al jaren duidelijk, nu maakte het verplicht afstandsonderwijs dit ook bekend onder de brede bevolking. Eén van de signalen opgevangen door de Welzijnsschakels maar onderbelicht gebleven in de media, is die van de schuldhulpverlening. ‘Corona zet heel wat gezinsbudgetten onder druk. Mensen die in collectieve schuldbemiddeling zitten, slagen er niet altijd in om meer leefgeld te krijgen, ondanks stijgende kosten. In de winkels zijn de goedkoopste producten op, kortingen zijn tijdelijk opgeschort. Kinderen die normaal op school eten, eten nu thuis waardoor ook dit van het leefgeld betaald moet worden. Er is meer verbruik van elektriciteit, water en gas. Als kosten stijgen maar het leefgeld niet, dan gaan gezinnen zich genoodzaakt zien om bijkomende schulden te maken’ , zo waarschuwt Lut.

“Amai, ik heb nog nooit zoveel volk in mijne living gehad.” 

Deze signalen zijn voor de Welzijnsschakels het startpunt voor het formuleren van een aantal concrete antwoorden. Dit doen ze door het vertalen van de overheidsmaatregelen naar concreet werkbare ‘handvaten’ die de Welzijnsschakelsgroepen kunnen gebruiken om lokaal mee aan de slag te gaan. Zo werden verschillende brieven opgesteld die Welzijnsschakelgroepen kunnen aanpassen en gebruiken om lokale partners te contacteren en een lokale samenwerking op te zetten of verder uit te bouwen.

Tegelijk blijft Welzijnsschakels vzw inzetten op ontmoeting. Dit blijft immers één van de kernwaarden van de Welzijnschakelsgroepen. Hierbij wordt steeds voldoende ruimte voorzien om uit te wisselen en van elkaar te leren. Bij de Welzijnsschakelsgroepen zit immers heel veel kennis, expertise en creativiteit. Welzijnsschakels vzw ziet dat wanneer vrijwilligers vertrouwd zijn geraakt met apps als Zoom of Praatbox ze gemotiveerd zijn om digitale ontmoetingsplekken te organiseren binnen hun eigen lokale werking. Groepen leren elkaar zo ook op een nieuwe manier kennen. Tijdens een van die ontmoetingen, zei iemand: “Amai, ik heb nog nooit zoveel volk in mijne living gehad.” En dat geeft aan dat dat sociale contact broodnodig blijft. Maar digitaal wordt niet iedereen bereikt. Ook de vrijwilligers  stuiten soms op die digitale kloof. Niet iedereen heeft zijn eigen laptop of internetverbinding en niet iedereen heeft iemand die hem/haar kan bijstaan in het omgaan met alle digitale technologie. Daarom blijven de Welzijnsschakelsgroepen elkaar ook ontmoeten via trottoirbezoeken en telefonische bezoeken.

De overheid neemt heel veel maatregelen, maar alsnog blijven kwetsbaren gezinnen uit de boot vallen. Elke genomen en nieuwe maatregel zou daarom onderworpen moeten worden aan een armoedetoets, volgens Welzijnsschakels vzw. Maatregelen zoals het aanloopleren of het terugschroeven van het aanbod aan openbaar vervoer heeft grote gevolgen voor kwetsbare gezinnen.

De coronacrisis maakt duidelijk hoe snel mensen in een armoedesituatie terecht kunnen komen. De armoedekloof is door de coronacrisis enkel nog maar zichtbaarder geworden. Welzijnsschakels eist nu dat dit door beleidsmakers post-corona vertaald zal worden in een structurele solidariteit die iedereen haar of zijn grondrechten realiseert.