Poverty as usual? Jos Geysels en Erik Vlaminck

‘Om elkaar weer stevig te kunnen vastpakken, moeten we nu vooral afstand houden’. Dat lazen we enkele dagen geleden in een advertentie van de federale regering. Nu afstand houden om later te kunnen knuffelen. Het is geen prettige, maar wel een hoopvolle boodschap.
Ook schrijver Tommy Wieringa ziet deze ‘Corona-paradox’: ‘Saamhorigheid is altijd al een complex sociaal vraagstuk, maar nu we een gezondheidsrisico vormen voor elkaar nog meer. Anderhalve meter moeten we bij elkaar vandaan blijven, alsof de ideologische afstand van de afgelopen jaren, aangewakkerd door populisme en digitale technologie, nu ook ons lichaam heeft bereikt. Alsof de mentale afstand, met andere woorden, een fysieke dimensie heeft gekregen. Maar het tegenovergestelde lijkt het geval: als de voortekenen niet bedriegen brengt de afstand ons juist dichter bij elkaar.’ (NRC, 21maart 2020)

Door een fysieke afstand te bewaren erkennen we de nabijheid van de medemens. In de afstand toont zich de saamhorigheid. Die saamhorigheid toonde zich de afgelopen maanden op vele manieren in de samenleving, o.m. bij middenveldorganisaties en burgerinitiatieven die zich het vuur uit de sloffen liepen om vele noodlijdende medeburgers te helpen. En die hulp was (en is) nodig.
Reeds in maart riepen de armoedeorganisaties en experten de verschillende regeringen op om voor mensen in armoede dringende concrete maatregelen te nemen op niveau van inkomen, wonen, energie,… . En toch bleef het stil.
Na alarmerende berichten van de voedselbanken, OCMW’s en gemeentebesturen kregen we de laatste weken in de media meer en meer getuigenissen van mensen die met welzijns- of zelfs levensbedreigende armoedeproblemen geconfronteerd werden. De armoede kwam schrijnend in beeld maar bleef – paradoxaal – grotendeels buiten beeld als het over armoedebeleid ging. De getuigen stelden vragen maar kregen geen of een onvoldoende antwoord.
Ofschoon maatregelen zoals de ondersteuning van de tijdelijk werklozen en de (tijdelijke) afschaffing van de degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen belangrijk zijn, blijven we in het ongewisse over concrete plannen van de bevoegde ministers inzake armoedebestrijding. En weten we niet over hoeveel van de extra-budgetten de verschillende regeringen de mensen in of nabij de armoede rechtstreeks ondersteunen.

Ondertussen werden de verwachtingen en het gezeur van (sommige) tweede verblijvers wel tot een politieke prioriteit gepromoveerd.’ Wanneer kunnen we naar onze tweede woning?’, dat was de prangende kwestie. Tegelijkertijd bleven mensen in armoede, zonder eerste woning, op hun honger zitten. Zonder datum en perspectief. Zonder internet en zonder bewegingsruimte. Aan een zwembad denken ze niet, één warm bad zonder meer zou voor velen al een geschenk uit de hemel zijn.

‘Waarom is er geen opbod onder politici om het armoedeprobleem met enige ambitie aan te pakken? ‘

Pas na de hartenkreet van de 13-jarige Dylan in het VRT-programma Karrewiet werd de dramatische toestand van meer dan 1,5 miljoen Belgen die onder de armoedegrens overleven heel even een politiek probleem. ‘Waarom is er geen opbod onder politici om het armoedeprobleem met enige ambitie aan te pakken? ‘, schreef Bart Eeckhout in zijn commentaar (20 mei). Een terechte vraag waarop nog geen antwoord is gekomen.
In de verschillende parlementen werden reeds een aantal initiatieven ( verhoging sociale toelage inzake kindergeld, verhoging sociaal energiefonds,..) genomen maar op het niveau van de regeringen blijft het wachten op afdoende maatregelen. Dat is, gezien de duidelijke en realiseerbare adviezen van armoede-experten, onbegrijpelijk en, twee maanden na de eerste oproepen van de armoedeorganisaties, onbetamelijk.

Solidariteit en saamhorigheid dwingen ons nu om afstand van elkaar te houden. Het is nu even dwingend om geen afstand te nemen van de leef- en welzijnsrechten van de mensen in armoede. Het komt er op aan het armoedeprobleem nu stevig vast te pakken om te vermijden dat mensen in armoede later op nog grotere en definitief onoverbrugbare afstand worden geplaatst.

Jos Geysels en Erik Vlaminck, o.a. auteurs van Uit woede en onbegrip, een pamflet over de schande van de armoede (Vrijdag, 2019).

Gepubliceerd in De Morgen: https://www.demorgen.be/meningen/afstand-houden-van-elkaar-maar-het-armoedeprobleem-stevig-vastpakken~bb75657a/